Aναβλητικότητα

Aναβλητικότητα είναι η συνειδητή καθυστέρηση μιας δραστηριότητας, παρόλο που ξέρουμε ότι η αναβολή θα μας φέρει αρνητικές συνέπειες.

Συχνά μπερδεύουμε την αναβλητικότητα με την ξεκούραση ή τη στρατηγική αναμονή. Όμως εδώ μιλάμε για το μοτίβο όπου αποφεύγουμε συστηματικά κάτι, συνήθως γιατί μας προκαλεί άγχος, πλήξη ή φόβο αποτυχίας.

Από την σκοπιά της οργανωσιακής ψυχολογίας, η αναβλητικότητα έχει πολλές ρίζες:

• Συναισθηματική αποφυγή: Συχνά αποφεύγουμε εργασίες που μας αγχώνουν ή μας κάνουν να αμφισβητούμε τις ικανότητές μας.

• Τελειομανία: Ο φόβος ότι δεν θα τα κάνουμε «τέλεια» μας κάνει να μην ξεκινάμε καθόλου.

• Έλλειψη σαφών στόχων: Όταν δεν ξέρουμε ακριβώς τι περιμένουμε από μια εργασία, ο εγκέφαλος τείνει να την απορρίπτει.

• Άμεση ικανοποίηση: Οι άνθρωποι είμαστε φτιαγμένοι να προτιμούμε βραχυπρόθεσμες ευχάριστες εμπειρίες αντί για μακροπρόθεσμα οφέλη. Έτσι, αντί για την εργασία, προτιμάμε scrolling στα social media.

• Περιβάλλον εργασίας: Ένας αποδιοργανωμένος χώρος ή ένας οργανισμός με ασαφείς προτεραιότητες ενισχύει την αναβλητικότητα.

Η αναβλητικότητα δεν είναι ατομικό ζήτημα μόνο, έχει και οργανωσιακές συνέπειες:

• Μειωμένη παραγωγικότητα και καθυστερήσεις.

• Αυξημένο άγχος και burnout, γιατί οι εργασίες μαζεύονται.

• Αίσθηση ενοχής και χαμηλότερη αυτοεκτίμηση.

• Προβλήματα συνεργασίας, όταν οι αναβολές επηρεάζουν και άλλους στην ομάδα.

Υπάρχουν, όμως, τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν τόσο σε προσωπικό όσο και σε οργανωσιακό επίπεδο:

1. Σπάσε το έργο σε μικρά βήματα: Ο όγκος μιας εργασίας μας παραλύει. Αν τη χωρίσουμε σε κομμάτια, γίνεται πιο διαχειρίσιμη.

2. Χρονοπρογραμματισμός: Χρήση εργαλείων όπως το time blocking ή η τεχνική Pomodoro.

3. Διαχείριση συναισθημάτων: Αντί να περιμένουμε «να έχουμε όρεξη», ξεκινάμε, και η διάθεση συχνά ακολουθεί.

4. Ανταμοιβές: Ορίστε μικρές επιβραβεύσεις για κάθε ολοκληρωμένο βήμα.

5. Υποστήριξη από την ομάδα: Η λογοδοσία σε συναδέλφους ή coach αυξάνει την πιθανότητα να τηρήσουμε τις δεσμεύσεις μας.

6. Οργανωσιακές πρακτικές: Σαφής καθορισμός προτεραιοτήτων, παροχή feedback και ρεαλιστικών deadlines.